सुदीप भण्डारी
शिर्षकमा उल्लेख गरिएको कुरा अहिलेको अवस्थामा स्थापित र प्रचलित प्रश्न होइन। तर अबको केही वर्षमा एउटा शहरले यो प्रश्नको उत्तर दिनेगरि आफ्नो पहिचान बनाउन सक्ने सम्भावना छ।
स्थलमार्ग हुँदै आउने पर्यटक मध्ये ८० प्रतिसत बढि बेलहिया नाका हुँदै भित्रिने गर्दछन्। अघिल्लो वर्ष सन २०२३ को तथ्यांक हेर्ने हो भने नेपालमा स्थलमार्ग हुँदै १ लाख ६१२ पर्यटक भित्रिएका थिए। जस मध्ये ८१ हजार ३३८ पर्यटक रुपन्देहीको बेलहिया हुँदै प्रवेश गरेका हुन्। बुद्धजन्मस्थल लुम्बिनी नजिक भएकाले स्थलमार्गबाट आउने अधिकांस पर्यटकले सिद्धार्थनगर नगरपालिका अन्तरर्गतको बेलहिलया नाका हुँदै प्रवेश गर्दछन्। यही सिमानाका हुँदै आएका पर्यटकहरु लुम्बिनीसँगै पाल्पा, पोखरा मुक्तिनाथ, चितवन र काठमाडौँको पशुपति नाथसम्म पुग्ने गरेका छन्।
यो तथ्यांक र अवस्थालाई आधार मान्दा भैरहवा शहरलाई नेपालको पर्यटकीय प्रवेशद्वार मान्न सकिन्छ। स्थलमार्ग बाहेक हवाइमार्गबाट आउने पर्यटकहरु काठमाडौँको त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल भएर भित्रिने गर्दछन्। भैरहवामा गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बनेको छ। विमानस्थलको उद्घाटन भएको साढे २ वर्षपछि यहाँबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान हुन थालेका छन्। कात्र्तिकको चौथो साताबाट जजिरा एयरवेज, थाइएयर एशिया, कतार एयरवेज( हाल उडान रोकेको) फ्लाई दुबइले उडान थालेका हुन्।
यी उडानले निरन्तरता पाउने र अरु उडान थपिने हो भने गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बेलहिया जस्तै पर्यटक भित्राउने अर्को मुख्य नाका बन्ने छ। भैरहवाबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडानको वातावरणको लागि सरकार, पर्यटन व्यवसायी निजी क्षेत्र र यहाँका स्थानियहरुले निरन्तर प्रयास गर्नुपर्छ। हालै मात्र थाइ एयर एशियाले बैंकक–भैरहवा–बैंकक उडान गरिरहेको छ। यो उडानमा यात्रु बढाउन र अन्य बुद्धिष्ट मुलुकबाट समेत भैरहवामा उडान थप्न पहल गर्नु आवश्यक छ। त्यसको लागि सुरुमा थाइल्याण्ड, म्यानमार, चिन, भियतनाम, श्रीलंका, कोरीया लगायतका देशमा पुगेर लुम्बिनीसँगै भैरहवाबाट हुने अन्तर्राष्ट्रिय उडानको प्रचार प्रसार गर्नुपर्ने छ। यहाँको नीजि क्षेत्र र पर्यटनसँग सम्बन्धीत सरोकारवाला प्याकेज बनाएर ति देशमा पुग्नुपर्छ। त्यसपछि युरोप तथा अमेरिकी देशमा प्रचार प्रसार बढाउनुपर्छ।
पूर्वमा चितवन, पश्चिममा बर्दिया, उत्तरमा पाल्पा पोखरा लगायतका अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटक आकर्षित गर्ने ठाउँहरु छन्। गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवतरण गरेका पर्यटकलाई लुम्बिनीसँगै ति गन्तव्यमा जान पनि सहज हुने छ। अन्तर्राष्ट्रिय रुपमा प्रचार प्रसार गर्दा लुम्बिनीसँगै यी अरु पर्यटकीय गन्तव्यलाई समेटेर प्रचार प्रसार गर्न गर्नुपर्छ।
लुम्बिनीसँगै चितवन, बर्दिया, पाल्पा, पोखरा, मुक्तीनाथसम्म जाने पर्यटकहरु गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल हुँदै आउन थाले भने भैरहवा र लुम्बिनी क्षेत्रको मुहार बदलिने छ। पर्यटकको पहिलो स्वागत गर्ने ठाउँ भैरहवा बन्ने छ। पर्यटक स्तरदेखी तारे होटलहरु भरिभराउ हुने छन्। समग्र लुम्बिनी प्रदेशकै आर्थिक गतिविधि बढ्नेछ। बेलहियाका कारण भैरहवा शहरलाई पर्यटकीय प्रवेशद्वार मान्न सकिन्छ। तर अन्तर्राष्ट्रिय उडानबाट समेत पर्यटक भित्राउन सकेमा भैरहवा नेपालको पर्यटकीय प्रवेशद्वार हो भन्ने पहिचान सर्वस्वीकार्य हुनेछ।
भविश्यमा ‘नेपालको पर्यटकीय प्रवेशद्वार भनेर कुन शहरलाई चिनिन्छ ?’ भन्ने प्रश्न विद्यालय स्तरका हाजिरि जवाफमा सोधिनेछ। लोक सेवा आयोगका परिक्षामा पनि यो प्रश्न उल्लेख हुने छ। सही उत्तर दिनेले भैरहवा भन्ने छन्।
