देवेन्द्रराज शाक्य
बुटवल उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १ र २ बटौली क्षेत्र हो। बटौली बुटवलको पुरानो बजार भएको ठाउँ हो। २० को दशक भन्दा अघिसम्म तिनाउ किनारको यो ठाउँ पहाडका विभिन्न जिल्लाबाट आएर किनमेल गर्ने थलो थियो। अहिले मुख्य बजार रहेको खस्यौलीमा बजार विस्तार हुँदै गयो र बुटवल शहरको रुप लियो। बटौलीमा अझै पनि पुराना सैलीका घरहरु छ। त्यस्तै प्राचिन मठ मन्दिर र सम्पदाहरु छन्।
बटौली बुटवलको एउटा गहना हो। नेपालले अंग्रेजलाई पराजित गरेको स्थान जितगढी किल्ला बटौली क्षेत्रमै पर्दछ। केही उचाइमा मणिमुकुन्द सेन उद्यान अर्थात फूलबारी पार्क छ। जहाँ सेन राजाको सितकालीन दरबारको भगनावाशेष छ। बटौली आँफैमा एउटा खुल्ला संग्रालय समेत हो। तर यसको व्यवस्थित रुपमा प्रवद्र्धन तथा प्रचारप्रसार हुन सकेको छैन। ओझेलमा परेको बटौली क्षेत्रलाई उजागर र प्रवद्र्धन गर्न बटौली महोत्सव एउटा महत्वपूर्ण माध्यम बन्न सक्छ।
महोत्सवले बटौलीलाई पर्यटकीय गन्तव्य स्थलको रुपमा प्रचार प्रसार गर्न सघाउ पुर्याउनेछ। त्यसैले आगामी बैशाख ७ गते पर्ने जितगढी दिवसलाई मध्यनजर गरेर बटौली महोत्सव गर्न उपयुक्त हुन्छ। महोत्सवको लागि सुरुमा बुटवल १ र २ का शैक्षिक, सामाजिक, राजनीतिक, आर्थिक धार्मिक एवं संघसंस्थाहरुको संयुक्त बैठक बसि महोत्सव बारे निर्णय गर्ने।
बटौली हिमाल, पहाड तराइको संगम स्थल हो। यहाँको धार्मिक, सांस्कृतिक रहनसहनहरुको विविधता छ। त्यसैले महोत्सवमा संस्कृतिको विविधतालाई उजागर गर्ने खालको स्टलहरु राख्नुपर्दछ। यस्तै झाँकी प्रदर्शन, लाखेनाच, सरायनाँच, मयुरनाँच, सोरठी मारुनीनाँच लगायतका प्रस्तुतीहरु पनि रहने छन्। महोत्सवमा बटौलीका विभिन्न मठ मन्दिर र संस्थाका स्टलहरु हुने छन् । यी संस्थाले आ आफ्नो संस्थाको ब्रोसर बनाइ वितरण गर्नुपर्ने छ।
आगामी बैशाख १ गतेबाट ७ गतेसम्म बटौली महोत्सव आयोजना गर्न सकिन्छ। सातै दिन बटौली क्षेत्रमा सरसफाइ गरि झकिझकाउ पार्ने। सडकमा खानाका परिकारका स्टलहरु राख्ने, यस्तै परम्परागत समाग्रीहरुको स्टल पनि रहनेछन्। अरु बुटवलबासी तथा बाहिरबाट बुटवल आएकाहरुलाई एकपटक बटौली क्षेत्र पैदल घुम्न प्रेरित गर्ने। बैशाख १ गते गणेशथानमा बटौली महोत्सवको उद्घाटन कार्यक्रम गर्ने। त्यसपछिका दिनमा विभिन्न दिनमा फरक फरक ठाउँमा पालैपालो अन्तरक्रिया कार्यक्रम, रचनात्मक कार्यक्रम तथा प्रतियोगितात्मक कार्यक्रम गर्ने। साथै प्रत्येक दिन फरक फरक सांस्कृतिक प्रस्तुतीहरु गर्ने ।
दोस्रो दिन पाका पुस्ताहरुको बटौलीमा किनमेलको अनुभव आदानप्रदान कार्यक्रम गर्ने, कार्यक्रममा पाकापुस्ताहरुले पहाडबाट हिड्दै आएर बटौली बजारमा किनमेल गरेको अनुभव सुनाउने छन्। बटौली अनुभवको रुपमा सञ्चार माध्यमहरुले महत्वका साथ सामाग्री बनाउने छन्। तेस्रो दिन बटौली र पुरानो बुटवलको विकास तथा प्रवद्र्धनको सम्बन्धमा अन्तरक्रिया गर्ने । चौथो दिन बटौली बारे कविता प्रतियोगिता आयोजना गर्ने। पाँचौ दिन बटौली बारे बक्तृत्वकला आयोजना गर्ने, छैटौ दिन गणेशथानबाट जितगढी सम्म बटौली दौड आयोजना गर्ने।
सातौं दिन बैशाख ७ गते जितगढीमा विजयोत्सव कार्यक्रम हुने छ। विभिन्न कार्यक्रम तथा सांस्कृतिक प्रस्तुती सहित पुरानो बजार क्षेत्रमा महोत्सव गर्दा बटौली क्षेत्रको प्रचार प्रसारमा ठूलो सहयोग पुग्छ। महोत्सवको अवधिभर बुटवलबासी एक दिन भए पनि बटौली घुमौं भनेर प्ररित गर्ने, बटौली घुम्न छिमेकी पालिका, विशिष्ठ व्यक्ती तथा पुरातत्वमा रुचि भएकाहरुलाई निम्ता गर्ने। बटौली महोत्सव आयोजनाको लागि बुटवल उपमहानगरपालिका संरक्षक हुने छ। लुम्बिनी प्रदेश सरकार प्रवद्र्धकको रुपमा रहने छ। बुटवल उपमहानगरपालिका १ र २ नम्बर वडा आयोजकको रुपमा रहने छन्। सहयोगी संस्थाहरुमा बुटवल उद्योग बाणिज्य संघ, रुपन्देही उद्योग संघ, रुपन्देही व्यापार संघ, नाट्टा लुम्बिनी, होटल तथा रेष्टुरेष्ट व्यवसायी संघ रुपन्देही सहयोगी संस्थाको रुपमा रहने छन्। बटौली क्षेत्रको प्रचार प्रसार, संरक्षण र विकासको लागि यो पटक बटौली महोत्सव आयोजना गरौं।
