सुदीप भण्डारी
बुटवल– अहिलेको मुख्य बजारबाट तिनाउ पारी उपमहानगरपालिकाको वडा नम्बर १ र २ बुटवलको पुरानो बजार हो। बटौली भनिने यो ठाउँमा विगतमा पहाडका विभिन्न जिल्लाबाट हाम्रा बाबु बाजेहरु केही दिन हिंडेर किनमेलका लागि आउने गर्दथे। पहाडबाट ल्याएको घिउ बेच्थे, नुन तेल, कपडा लगायतका सामान किनेर लैजान्थे।
बटौलीमा अहिले पनि पुराना सम्पदा, मठ मन्दिर र घरहरु छन्। धेरै जसो पुराना घर मासिएर नयाँ आधुनिक घर बनिसकेका छन्। कतिपय बचेका पुराना घरका कारण बटौली क्षेत्र आधुनिक शहर भन्दा केही फरक र मौलिक देखिन्छ। तर यो मौलीकताको संरक्षण र प्रवद्र्धन हुन सकेको छैन। २० को दशक भन्दा अघि किनमेल गर्ने ठाउँ बटौली बुटवकै अधिकांसले देखेका छैनन्। अब बुटवलबासी मात्र नभई बाहिरका पाहुनालाई पनि बटौली र बुटवलको इतिहास चिनाउन आवश्यक छ। बटौलीको पहिचानलाई उजागर गर्न सम्पदा पदयात्रा अभियान सञ्चालन गर्नु आवश्यक छ।
केही दिन अघि विश्व रोटरी दिवसको अवसरमा यस क्षेत्रका रोटरी क्लबहरुले बटौलीमा सम्पदा पदयात्रा गरेका थिए। पदयात्रामा सहभागीहरु मध्ये कतिपयले पहिलो पटक बटौली घुमेको सुनाए। उनीहरुले बुटवलमा यस्तो महत्वपूर्ण सम्पदा भएर पनि प्रचार प्रसार हुन नसकेको उल्लेख गरेका थिए।
बटौलीको पहिचान उजागर गर्न र यहाँ पर्यटकहरुलाई आकर्षित गर्न अरु संघ संस्थाले पनि अब सम्पदा पदयात्रा अभियान सञ्चालन गर्नु आवश्यक छ। संघ संस्था, क्लबहरुले आफ्नो स्थापना दिवस तथा अरु सप्ताहव्यापी अवसरमा रक्तदान, विभिन्न खेलकुद तथा प्रतियोगिताहरु आयोजना गर्दछन्। त्यसमा सम्पदा पदयात्रा कार्यक्रम थप्न सकिन्छ। बुटवल १ को गणेशथानबाट पदयात्रा सुरु गरेर बटौलीका विभिन्न ठाउँका मठ मन्दिर पुराना सम्पदा अवलोकन गरेर जितगढी सम्म पुग्न सकिन्छ। यो यात्रा बढिमा आधा घण्टा जतिको हुन्छ। खर्चिलो पनि हुँदैन।
पैदल यात्रामा सहभागीहरुले सामाजिक सञ्जालमा फोटो राख्दा बटौलीको थप प्रचार प्रसार हुन्छ। बुटवलका विद्यालयहरुले पनि बेला बेलामा बटौली हुँदै जितगढीसम्म आफ्ना विद्यार्थीलाई पदयात्रा गराउन आवश्यक छ। विद्यालयका बालबालिकाहरुले पनि बुटवलको इतिहास जान्नुपर्दछ। शैक्षिक तथा समूहगत भ्रमणका थुप्रै टोली मणीमुकुन्द सेन उद्यान अर्थात फूलबारी पार्क अवलोकनको लागि आउने गर्दछन्। कतिपयले केबलकारको पनि यात्रा गर्ने गरेका छन्। उनीहरुलाई बटौलीको पदयात्रा सँगै जितगढी अवलोकन गर्न प्रेरित गर्नुपर्छ।
सम्पदा पदयात्रा मार्फत चहपहल बढाउन सकियो भने इतिहास बोकेको बटौली क्षेत्र फेरी गुल्जार हुन सक्छ। यहाँको व्यापार बढ्ने छ। बन्द रहेका सटर र ढोकामा व्यवसाय सञ्चालन हुने छ। होटल रेष्टुरेन्ट, केही ट्राभल कम्पनीहरु पनि यहाँ खुल्ने छन्। स्थानियले पनि आफ्नो घर र ठाउँलाई आकर्षित गर्ने प्रयास गर्छन्। पदयात्रा अभियानसँगै बटौली क्षेत्रलाई पनि मौलिक र आकर्षक बनाउनुपर्छ। घरहरुमा सटर हटाएर ढोका राखेर मौलिकता दिनुपर्छ। घरको अगाडीको भागमा पनि मौलीकता रंग लगाउनुपर्छ।
बुटवल उपमहानगरपालिकाले एक कार्यक्रम गरेर बटौली क्षेत्रमा सम्पदा पदयात्रा अभियान घोषणा गर्नुपर्छ। सबै संघ संस्थाहरुलाई सम्पदा पदयात्रा गर्न आवहान गर्नुपर्छ। यसबाट बटौलीमा पदयात्रा गर्ने अभ्यासको विकास हुन्छ। जसले ओझेलमा परेको बटौलीको साखलाई उजागर गर्न सघाउ पुर्याउँछ।
